MSZ opublikuje dzisiaj serię dokumentów z archiwów brytyjskich, dotyczących Katynia.

Część z nich była już znana historykom. – To dokumenty z lat 1943-80 – informuje “Rzeczpospolitą” Piotr Długołęcki, historyk Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Zostaną one opublikowane na stronie internetowej resortu spraw zagranicznych. Część z nich dotyczy działalności amerykańskiej komisji Maddena, która w latach 50. badała zbrodnię katyńską. Przedstawiciele tej komisji przebywali m.in. w Wielkiej Brytanii.

Znajduje się także raport przedstawiciela Wielkiej Brytanii przy rządzie polskim na emigracji Owena O’ Maley’a. Dyplomata brytyjski na podstawie dostępnych informacji doszedł do wniosku, że za mord polskich oficerów odpowiada Związek Sowiecki. Politycy brytyjscy po zapoznaniu się z wnioskami O’ Maley’a, polecili utajnić dokument. Raport Owena O’ Maley’a został odtajniony dopiero na początku lat 70. XX w.

– Publikowane przez MSZ brytyjskie dokumenty z lat 70. XX w. rzucają nowe światło na okoliczności powstania  pomnika katyńskiego w Londynie, który zbudowany został dzięki staraniom polskich emigrantów w Londynie – dodaje Piotr Długołęcki.

Plany budowy pomnika katyńskiego w Londynie od początku wzbudzały protesty władz sowieckich oraz dyplomatów PRL. Naciskali oni na MSZ Wielkiej Brytanii, aby powstrzymał zamiary polskich emigrantów budowy pomnika. Dopiero dojście do władzy Margaret Thatcher w 1979 r. przyniosło zmianę w nastawieniu do sprawy katyńskiej Brytyjczyków. Konserwatywna premier zdecydowała o udziale przedstawicieli rządu brytyjskiego w uroczystościach związanych z odsłonięciem pomnika.

To nie jedyne dokumenty, które zostały udostępnione polskim historykom przez Brytyjczyków. Kilka dni temu w ambasadzie RP w Londynie odbyła się uroczystość symbolicznego przekazania teczek personalnych żołnierzy służących w czasie wojny w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie. Dokumenty ilustrujące losy polskich żołnierzy walczących m.in. pod Monte Cassino, czy biorących udział w walkach w Normandii znajdą się w polskich archiwach. Obejmują zbiór ok. 10 tys. teczek personalnych po żołnierzach, którzy zmarli bądź zginęli w czasie II wojny światowej. Archiwalia te, od czasów powojennego rozformowania polskich formacji wojskowych na Zachodzie, były przechowywane w Archiwum Ministerstwa Obrony Wielkiej Brytanii. Całość przekazanego zbioru zostanie przetransportowana do Polski w najbliższym czasie.

Marek Kozubal

rp.pl

foto: Leszek Pieśniakiewicz

meritum.us