Na Westerplatte trwają uroczystości związane w 70. rocznicą wybuchu II wojny światowej. Obecni są kombatanci oraz prezydent Lech Kaczyński i premier Donald Tusk. Udział w obchodach zapowiedzieli m.in. szefowie rządów 20 państw, w tym kanclerz Niemiec Angela Merkel i premier Rosji Władimir Putin, a także szef brytyjskiego MSZ David Miliband oraz delegacja USA na czele z szefem Rady Bezpieczeństwa Białego Domu generałem Jamesem Jonesem.
– W Polsce nie znamy pojęcia pokoju za wszelką cenę, w życiu ludzi narodu i państw jest tylko jedna rzecz bezcenna, jest nią honor – prezydent Lech Kaczyński przypomniał na Westerplatte słowa ministra spraw zagranicznych z czasów II wojny światowej Józefa Becka. – Westerplatte jest symbolem bohaterskiego oporu słabszych przeciw silniejszym – powiedział prezydent.
– Pamięć o napaści na Polskę, napaści Niemiec hitlerowskich, napaści bolszewickiej Rosji, która rozpoczęła się kilkanaście dni później, to pamięć, której my, Polacy, nie chcemy i nie będziemy używać przeciwko komukolwiek – powiedział premier Donald Tusk podczas porannych uroczystości.
Krajowe obchody rocznicowe rozpoczęły się o godz. 4.45 – dokładnie 70 lat po ataku pancernika „Schleswig-Holstein” na Westerplatte.
Przy pomniku na Westerplatte wartę honorową wystawili m.in. marynarze, funkcjonariusze Straży Granicznej i harcerze. W programie są apel poległych, wojskowa salwa honorowa i złożenie przez wszystkie delegacje wieńców pod Pomnikiem Obrońców Wybrzeża. W południe przed Pomnikiem Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku, metropolita gdański abp Sławoj Leszek Głódź odprawi mszę św. w intencji bohaterów kampanii wrześniowej.
Międzynarodowa część obchodów rozpocznie się na Westerplatte o godz. 14.30. Otworzą ją prezydent Lech Kaczyński z przewodniczącym Parlamentu Europejskiego Jerzym Buzkiem. Następnie przemówienia wygłoszą Donald Tusk, Władimir Putin, Angela Merkel, a następnie szefowie rządów: Ukrainy – Julia Tymoszenko, Francji – Francois Fillon i Fredrik Reinfeldt – premier Szwecji, która przewodniczy w tym półroczu UE.
1 września 1939 r. wojska niemieckie bez wypowiedzenia wojny przekroczyły o świcie na całej niemal długości granice Rzeczypospolitej, rozpoczynając tym samym pierwszą kampanię II wojny światowej. Działania zbrojne rozpoczęły się 1 września 1939 r. o świcie. O godz. 4.45 pancernik „Schleswig-Holstein” rozpoczął ostrzał Westerplatte.
Osamotnione w walce Wojsko Polskie nie mogło skutecznie przeciwstawić się agresji Niemiec i sowieckiej inwazji dokonanej 17 września. Konsekwencją tej sytuacji stał się IV rozbiór Polski dokonany przez Hitlera i Stalina.
– Zebraliśmy się tutaj, w Gdańsku, gdzie rozległy się pierwsze strzały II wojny światowej. Chcemy pochylić głowy przed milionami żołnierzy koalicji antyhitlerowskiej, partyzantów i cywilów, którzy zginęli z rąk oprawców – powiedział podczas przemówienia na Westerplatte Władimir Putin.
– Zwycięstwo nad nazizmem osiągnięto ogromnym kosztem – przypomniał premier Rosji. – Z 50 mln ofiar wojny światowej połowa tych ludzi to obywatele ZSRR. Pomyślcie o tym, to moralny obowiązek wszystkich narodów – podkreślił. Jak dodał, samo wyzwolenie Gdańska pochłonęło życie ponad 53 tysięcy żołnierzy i oficerów Armii Czerwonej, a 600 tysięcy jego współobywateli spoczywa w polskiej ziemi.
– Musimy zastanowić się, co doprowadziło do tego, że ta wojna stała się tak straszna – stwierdził następnie Putin. – To były intrygi i spiski, korzenie wojny tkwią w niedoskonałościach traktatu wersalskiego – dodał.
Podkreślił też, że od 1934 do 1939 r. trwały wysiłki, by “uspokoić nazistów”, którzy przejęli władzę w Niemczech. Robiono to – mówił Putin – poprzez porozumienia i pakty, które były nie do zaakceptowania z moralnego punktu widzenia, a z perspektywy politycznej “były niebezpieczne i złe”.
– Nasz parlament potępił pakt Ribbentrop-Mołotow. Mamy prawo oczekiwać, że inne państwa potepią akty zawarte z III Rzeszą – stwierdził premier Rosji. – Mój kraj przyznaje się do błędu i bierze udział w budowie nowego świata – podkreślił.
– Mam nadzieję, że relacje między Rosją a Polską będą uwalniane od problemów przeszłości i że będzie można budować nowe relacje w oparciu o współpracę – mówił premier Rosji.
– Oczywiste jest, że musimy myśleć o ofiarach, bez głębokiego zrozumienia tego wszystkiego, co się wydarzyło, nie będzie możliwe byśmy mogli zbudować naprawdę bezpieczny świat, by wykorzenić spuściznę zimnej wojny i by usunąć sztuczne linie podziału – dodał.
Rosja – przekonywał Putin – nie tylko “przyznaje się do błędów oraz pomyłek przeszłości”, ale również “dokonuje praktycznego wkładu w budowę nowego świata na nowych zasadach”. “Dzięki stanowisku mojego kraju możliwe jest usuwanie wirtualnych, a także rzeczywistych “murów berlińskich” oraz ustanawianie warunków wstępnych do budowy nowej Europy bez linii podziału” – mówił.
Jego zdaniem, nowoczesna cywilizowana polityka powinna być oparta na wspólnych moralnych i prawnych zasadach. – Musimy wyleczyć społeczeństwo z ksenofobii i rasizmu, z nienawiści, z wzajemnego braku zaufania, skrzywiania historii – dodał.
Jako przykład pozytywnego budowania relacji Putin podał współpracę rosyjsko-niemiecką. W jego ocenie pokój między Rosją a Niemcami został osiągnięty “ponad historycznymi podziałami oraz wyrównywaniem rachunków”.
– Mam naprawdę nadzieję, że relacje między Rosją a Polską będą uwolnione od problemu przeszłości i będzie można budować nowe relacje w oparciu o współpracę, która jest warta tych dwóch wielkich europejskich narodów – zadeklarował.
Część międzynarodowa uroczystości na Westerplatte zakończyła się po południu.
Najważniejszą część prawie dwugodzinnych obchodów stanowiły wystąpienia prezydenta Lecha Kaczyńskiego, premiera Donalda Tuska, kanclerz Niemiec Angeli Merkel i premiera Rosji Władimira Putina. Głos zabrali też przewodniczący Parlamentu Europejskiego Jerzy Buzek a także szefowie rządów: Ukrainy – Julia Tymoszenko, Francji – Francois Fillon i Fredrik Reinfeldt – premier Szwecji, która przewodniczy w tym półroczu Unii Europejskiej.
Pod Pomnikiem Obrońców Wybrzeża odczytany został Apel Pamięci i oddana salwa honorowa.
Zagranicznych gości witał Donald Tusk. Jako ostatni na Westerplatte przybył Władimir Putin. W uroczystości na Westerplatte uczestniczyło także 350 mieszkańców, którzy zaproszenia do udziału w obchodach wygrali w konkursach internetowych zorganizowanych przez miasto Gdańsk. Przypłynęli oni na teren Westerplatte dwoma katamaranami.
Po spotkaniu na Westerplatte uczestnicy uroczystości udali się na przyjęcie wydane przez premiera Donalda Tuska w Dworze Artusa w Gdańsku.
