Śmiertelność wirusa Nipah wynosi nawet 75 proc. i nie ma na niego szczepionki. Podczas gdy uwaga świata skupia się na koronawirusie, naukowcy ciężko pracują nad tym, by nie rozprzestrzeniła się kolejna pandemia. Czym wyróżnia się wirus Nipah? Jakie jest jego źródło i jak bardzo nam zagraża? Regiony tropikalne charakteryzują się bogatą różnorodnością biologiczną, co oznacza, że są one również domem dla dużej liczby patogenów – zwiększa to szanse na pojawienie się nowego wirusa. Rosnąca populacja ludzka i coraz częstszy kontakt między ludźmi a dzikimi zwierzętami również zwiększa czynnik ryzyka. Dla przykładu, nietoperze owocożerne są naturalnym żywicielem wirusa Nipah.
Co roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) dokonuje przeglądu obszernej listy patogenów, które mogą spowodować zagrożenie zdrowia publicznego, by zdecydować, jak rozdysponować fundusze badawcze i rozwojowe. Wirus Nipah znajduje się w pierwszej dziesiątce. Dlaczego wirus Nipah jest tak złowrogi? Jest kilka powodów. Długi okres inkubacji choroby (ponoć nawet 45 dni) oznacza, że zakażony żywiciel, nieświadomy, że jest chory, ma dużą możliwość na rozprzestrzenianie wirusa. A zakazić się można albo przez bezpośredni kontakt, albo przez spożycie skażonej żywności. Osoba z wirusem Nipah może doświadczyć objawów oddechowych, w tym kaszlu, bólu gardła, bólu i zmęczenia oraz zapalenia mózgu, obrzęku mózgu, który może powodować drgawki, a nawet śmierć.
W Bangladeszu i Indiach odkryto już ogniska wirusa Nipah – oba przypadki są prawdopodobnie związane z piciem daktylowego soku palmowego skażonego moczem zarażonych nietoperzy. Nietoperze są siedliskiem wielu innych chorób – nie tylko Nipah i Covid-19, ale także Eboli i Sars. Czy powinniśmy po prostu wyeliminować nietoperze? Nie, chyba że chcemy pogorszyć sytuację – mówi Tracey Goldstein, dyrektor instytutu One Health Institute Laboratory i dyrektor laboratorium Predict Project. „Nietoperze odgrywają niezwykle ważną rolę ekologiczną” – mówi Goldstein. Zapylają one ponad 500 gatunków roślin. Pomagają również utrzymać populację owadów w ryzach, odgrywają więc niezwykle ważną rolę w zwalczaniu chorób u ludzi, na przykład poprzez ograniczanie malarii poprzez jedzenie komarów.
W 11 różnych ogniskach w Bangladeszu w latach 2001-2011 wykryto wirus Nipah u 196 osób, z których zmarło 150. Niegdyś unikanie kontaktu z nietoperzami mogło być proste, ale w miarę zwiększania się naszej populacji, ludzie zmieniają planetę i niszczą dzikie siedliska. Prowadzi to do rozprzestrzeniania się chorób. Sześćdziesiąt procent ludności świata żyje w regionach Azji i Pacyfiku, postępuje szybka urbanizacja. Według Banku Światowego, w latach 2000-2010 prawie 200 milionów ludzi przeniosło się do obszarów miejskich w Azji Wschodniej. Nie udało się jeszcze zabezpieczyć funduszy na kontynuację pracy nad wirusem Nipah. Bez nich potencjalnie katastrofalny wybuch jest bardziej prawdopodobny. Bez ciągłego szkolenia naukowcy mogą nie być w stanie szybko zidentyfikować i scharakteryzować nowe wirusy. Te informacje są też potrzebne do rozpoczęcia prac nad ewentualną szczepionką.
Kurierzy UPS skręcają głównie w prawo
Trasy kurierów UPS w Stanach Zjednoczonych planowane są w taki sposób, by skręcali oni prawie wyłącznie w prawo. Jak wynika z danych samego UPS, firma przesyła 5,5 mld paczek rocznie, posiada ponad 125 tysięcy pojazdów i ponad 550 samolotów. Firma przewożąca codziennie 3 proc. światowego PKB zdaje sobie sprawę, że nawet drobna optymalizacja oznacza w dłuższej perspektywie nie tylko duże oszczędności, ale też – zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko. Dlatego właśnie modernizuje swoją flotę, dostarcza przesyłki dronami i, przede wszystkim, dba o to, by kierowcy poruszali się najbardziej efektywnymi trasami. Z badań UPS wyszło, że ich kierowcy, jeżeli nie jest to absolutnie konieczne, nie powinni skręcać w lewo, a trasy powinny być planowane tak, aby było na nich jak najwięcej skrętów w prawo. Ma to sens, ponieważ skręcanie w lewo na skrzyżowaniach wiąże się z szeregiem zjawisk. Po pierwsze, jest ono mniej efektywne jeżeli chodzi o spalanie i czas, ponieważ na skręt w lewo trzeba zazwyczaj dłużej czekać. Poza tym – taki skręt jest zazwyczaj dużo bardziej niebezpieczny i w czasie takiego manewru dochodzi do większej liczby kolizji. Tymczasem skręt w prawo jest szybszy, zużywa mniej paliwa i jest bezpieczniejszy. Dlatego też system, który odpowiada za planowanie trasy dla kurierów UPS robi to w taki sposób, by mieli oni na swojej trasie jak najwięcej właśnie takich manewrów. Jak wynika z danych UPS, dzięki systemowi ORION rocznie oszczędzają oni 45 460 993 litrów paliwa, 100 000 ton metrycznych emisji gazów cieplarnianych i są w stanie dostarczyć 350 tys. więcej przesyłek. Zestawienie to nie zawiera liczby unikniętych wypadków i czasu oszczędzonego na rozwiązywaniu powstałych w ten sposób problemów.