Codzienne życie składa się zarówno z prostych, podstawowych życiowych czynności jak i ze skomplikowanych, pełnych różnych detali działań. Większość z nas zarabia na utrzymanie wykonując w sposób profesjonalny to czego nie mogą, lub nie potrafią zrobić inni. Mając wiedzę i doświadczenie w pewnej określonej dziedzinie możemy uczynić zycie łatwiejszym dla innych i pobierać za to opłatę. Są jednak takie chwile kiedy każdy z nas wkracza na nieznany teren, robiąc to co powinien dla nas zrobić wynajęty specjalista.
Zawsze potrzebne jest jakaś wiedza i doświadczenie, bez względu czy jest to malowanie domu, prowadzenie księgowości w małej firmie czy napisanie testamentu. Sam musisz zadecydować czy bedziesz sam sobie radzić zdobywając wiedzę i doświadczenie w danej dziedzinie, czy zatrudnisz eksperta. Aby podjąć taką decyzję trzeba ocenić na wstępie jakiego rodzaju doświadczenie i wiedza potrzebne są do osiągnięcia zamierzonych celów i czy masz możliwość i czas aby je posiąść.
Możesz podjąć taką decyzję na samym początku lub, jeżeli jesteś dokładny i lubisz planować wtedy gdy będziesz uważał, że niezbędna jest ci fachowa pomoc. Zasady są w obydwu wypadkach takie same. Albo będzie potrzebny ktoś kto oceni twoje potrzeby w danej sprawie i po osiągnięciu porozumienia co do celów zostanie przez ciebie zatrudniony do wykonania zadania, albo potrzebujesz kogoś, kto zadecyduje za ciebie co należy zrobić i jak to zrobić. Tak czy inaczej, będziesz musiał zapłacić za wiedzę i doświadczenie innej osoby. Im większe jest zadanie do wykonania i im większe pieniądze wchodzą w grę, tym większa powinna być ostrożność w podejmowaniu decyzji i zatrudnianiu ekspertów aby zapobiec niespodziewanym stratom finansowym i czasowym.
Taka właśnie ocena stopnia skomplikowania i ryzyka przed podjęciem działań pozwoli ci zadecydować czy należy zatrudnić kogoś do wykonania zadania, czy też podjąć się go samemu. Następną rzeczą do zastanowienia się jest to, czy jesteś w stanie wykonać zadanie tak aby rezultaty były zadawalające. Jeżeli wykonasz misję niezbyt dobrze skończyć się to może zatrudnieniem fachowca, który będzie musiał sprawę dokończyć lub przerobić od nowa, co oznacza stratę czasu, dodatkowe koszty i straty materiałowe.
Jeżeli już sam rozpoczęłeś (łaś) jakieś zadanie i z każdym dniem zaczynasz popadać w większy popłoch bo widzisz, że sprawy nie idą po twojej myśli i chętnie byś odwrócił (ła) czas aby zmienić decyzje, które podjąłeś (łaś), to jest ten właśnie moment kiedy należy zatrudnić kogoś aby ci pomógł. Kogoś, kto ma wiedzę w danej dziedzinie i doświadczenie.
Jeżeli od wykonania zadania zależy twoja reputacja i wymaga ono dużej specjalistycznej wiedzy oraz doświadczenia w danej dziedzinie trzeba się poważnie zastanowić czy podjąć się samemu zadania, czy powierzyć je komuś kto jest fachowcem w tej dziedzinie. Ma to szczególne znaczenie przy wykonywaniu prac zakresu np. księgowości, medycyny czy prawa gdzie człowiek, który skończył studia, zdał wiele egzaminów i jest na bieżąco w swojej dziedzinie też może zrobić pomyłkę. Gdy niespodzianki czekają cię na każdym kroku, trzeba podejmować szybkie decyzje i polegać na nich, toteż brak podstawowej wiedzy w danej dziedzinie może doprowadzić do długotrwałej destrukcji. Decyzja zwykle jest w takich sytuacjach jasna: trzeba zatrudnić eksperta w danej dziedzinie. Jeżeli koszty zatrudnienia takiego eksperta są zbyt wysokie, to trzeba się postarać je obniżyć poprzez wkład własnej pracy. Starać się być jak najlepiej zorganizowanym, wykonać samemu niektóre pracy takie jak np. sortowanie dokumentów, czy też proste prace organizacyjne, za które trzeba by było w innym wypadku zapłacić. Zorganizuj swoją księgowość jak najlepiej możesz zanim przekażesz ją w ręce profesjonalnego księgowego, zastanów się dobrze jak chcesz rozdysponować swój majątek po śmierci zanim pójdziesz do adwokata spisać testament. Takie działania mogą ci zaoszczędzić sporo pieniędzy, nie mówiąc o czasie.
Jest jeszcze pewna ukryta korzyść z zatrudnienia profesjonalisty- gwarancja, że zadanie zostanie wykonane kompetentnie i w sposób satysfakcjonujący. Oznacza to, że masz pewne prawne doradztwo na wypadek gdyby sprawy poszły nie po twojej myśli, mimo najlepszych wysiłków.
Pamiętaj, że nie masz takiej gwarancji jeżeli będziesz korzystał z zaleceń przekazanych ci jako nieoficjalne informacje przez profesjonalnego doradcę. Jeżeli ktos ci oferuje wielką okazję w postaci bezpłatnej porady, zastanów się jaki będzie w rezultacie koszt takiej porady jeżeli sprawy nie pójdą we właściwym kierunku a ty nie będziesz miał kogo za to winić, tylko siebie samego. Gdy ważny jest rezultat końcowy sprawy lub terminowość nie ma co szukać taniej porady, w rezultacie oszczędności mogą być nie proporcjonalne do efektów jakie osiągniesz.
Z pewnością trzeba sobie zadać pytanie; jak zadecydować kto ma być twoim doradcą? Jak wiele wysiłku i czasu powinieneś włożyć w poszukiwania właściwej osoby ?
Bez względu na to czy zależy ci na kimś kto bedzie twoim doradcą finasowym, naprawi ci dach, zaplanuje zieleń wokół domu, będzie ci prowadził księgowość czy też wystąpi w twoim imieniu w sądzie podstawowe zasady są takie same. Musisz zrozumieć na samym początku, że poświęcenie czasu i uwagi na wybór kompetentnej i odpowiadającej nam do współpracy osoby jest najlepszym sposobem na uniknięcie potknięć w zaplanowanym zadaniu i możliwego rozczarownaia w dalszej przyszłości.
Czego Oczekiwać od Profesjonalisty?
Aby znaleźć właściwą osobę do współpracy musisz na wstępie uzbroić się w cierpliwość i czas. Pamiętaj aby zawsze jasno i klarownie przedkładać swoje żadania i spodziewane efekty, respektując przy tym zdanie drugiej strony. Twój wysiłek włożony w znalezienie odpowiedniej osoby na samym początku powinien spowodować, że nie będziesz się martwić później i nie poniesiesz dodatkowych kosztów gdyby np. trzeba było naprawiać niewłaściwe działania innej osoby. Siądź na chwilę i spisz sobie, punkt po punkcie najważniejsze rzeczy, których oczekujesz od osoby jaką chcesz zatrudnić. Zaglądaj do tej listy jak najczęsciej aby się upewnić, że postępujesz zgodnie z ustaleniami. Jeżeli zmienią się okoliczności, zmień swoje założenia na liście aby na bierząco prowadzić negocjacje.
Napewno będziesz chciał aby twoje zlecenie wykonywał profesjonalista w danej dziedzinie. Jeżeli np. chcesz zamknąć transakcję kupna-sprzedaży zwykłego domu z działką, przy której nie ma żadnych komplikacji to nie musisz wynajmować najlepszej kancelarii adwokackiej w mieście (w niektórych stanach wogóle nie potrzebujesz adwokata). Podobnie, gdy chcesz załatać dziurę na podjeździe do garażu nie angażujesz przecież do tego dużej firmy budowalanej. Jednakże czasami niewielkie z pozoru sprawy mogą przy niewłaściwym traktowaniu urosnąć do wielkiego problemu wymagającego większego zaangażowania ludzi i środków. Gdy np. zostanie niedokładnie sprawdzony tytuł własności lub zatrudniony „fachowiec” niewłaściwie oceni położenie twojej instalacji i zacznie kopać dziurę na terenie twojej posiadłości możesz wpaść w niezłe niespodziewane kłopoty.
Czego oczekujesz od profesjonalisty? Kompetencji! Potrzebujesz także kogoś z kim mogłbyś współpracować bez zbędnych utrudnień. Jeżeli jesteś osobą, która lubi wydawać polecenia to musisz szukać kogoś kto będzie wykonywał twoje polecenia lecz nie będzie tego robił bezmyślnie i bez zastanowienia. Jeżeli chcesz uczestniczyć we wszystkich działaniach to musisz dobrać sobie osobę, która nie będzie tego uważała za niepotrzebne mieszanie się w sprawy i znajdzie czas aby wyjaśnić ci wszystkie zawiłości bez dodatkowych kosztów za tą usługę. Potrzebujesz kogoś kto zaoferuje ci rozsądną cenę za usługę i wygodnie rozłożone płatności. Potrzebny ci jest ktoś z kim swobodnie możesz rozmawiać o pieniądzach, nie czując się tym skrępowany. W końcu, potrzebujesz kogoś kto traktuje na tyle poważnie swoją pracę, że możesz być pewny iz wykona zlecone zadanie bez kłopotów.
Licencje.
Przede wszystkiem zacząc należy od sprawdzenia czy w danym stanie na usługi jakie chcesz zakontraktować wymagana jest licencja. Jeżeli tak, sprawdź jaki urząd wydaje taką licencję i co potrzebne jest do uzyskania takiej licencji (trzeba pamietać, że niektóre licencje mają raczej symboliczny charakter ponieważ władze się ugieły pod jakimiś żądaniami i jedynym wymaganiem aby ją uzyskać jest wniesienie niewielkiej opłaty).
Rekomendacje.
Zwykle aby zdobyć jakieś rekomendacje należy wypytać przyjaciół, członków rodziny lub współpracowników czy ktoś dla nich wykonywał podobne zlecenie. Być może będą mogli polecić kogoś lub przedyskutować listę kandydatów, którą przeglądali gdy szukali dla siebie kogoś kto mógłby wykonać pracę. Z dużą ostrożnością należy podchodzić do rekomendacji tzw. „przyjaciół przyjaciół”, szczególnie gdy namawiają cię do pewnych spraw, co do których nie masz przekonania. Zanim zaczniesz wypytywać o rekomendacje musisz sobie też zadać pytanie czy jesteś w stanie zachować pełny obiektywizm do otrzymywanych propozycji.
Kiedy już będziesz miał listę potencjalnych kandydatów, dowiedz się czy są licemcjonownai. Jeżeli do wykonania zadania nie jest potrzebna licencja, zadzwoń do izby przemysłowej (chamber of commerce), biura prokuratora generalnego (attorney general office) lub innej organizacji, która monitoruje dany zawód i dowiedz się czy nie było skarg lub dochodzeń dotyczących wybranych kandydatów.
Jezeli kandydat nie jest zainteresowany współpracą z tobą zapytaj dlaczego i czy mógłby polecić kogoś z kwalifikacjami do wykonania zadania. Jeżeli kandydat wygląda na chętnego do współpracy umów sie z nim lub nią na rozmowę w sprawie ewentualnej współpracy.
Sprawdzanie Referencji.
Jeżeli nie masz na razie zastrzeżen do tego co do tej pory usłyszałeś a zadanie do wykonania jest trudne, zadzwoń do co najmniej trzech kandydatów i zaproponuj im ewentualną współpracę. Jeżeli wyrażą chęć podjęcia się zadania, poproś każdego z nich o trzy nazwiska ich klientów, dla których wykonywali pracę i móglbyś do nich zadzwonić i zapytać o rekomendację. Powiedz, że interesują cię zarówno ci klienci, którzy są zadowoleni ze współpracy jaki i ci, którzy mieli zastrzeżenia. Zaznacz przy tym, że zdajesz sobie sprawę iż w interesach nigdy nie można osiągnąć 100% satysfakcji klienta ale chciałbyś poznać różne opinie.
Ludzie którzy odmówią twojej prośbie to zwykle ludzie, którzy albo nie prowadzą dokładnej ewidencji w swoim biurze, albo mają nie najlepsze notowania wśród klientów lub nie najlepsze relacje z nimi. Ludzie, którzy robią dużo interesów i są dobrze usadowieni na rynku z reguły nie mają problemu z takimi prośbami, to część ich pracy.
Właściciele budynków wynajmujący lokale również żądają osobistych informacji od najemców; informacje o koncie bankowym, referencje lub zgodę na kontakt z poprzednim właścicielem budynku gdzie mieszkaliśmy poprzednio i rozsądni najemcy mogą także poprosić o podobne referencje właściciela budynku. Firma ubezpieczeniowa może poprosić o dostęp do twojej medycznej i finansowej dokumentacji. Ludzie nawet wynajmują prywatnych detektywów aby sprawdzić intencje swoich narzeczonych lub przyszłych małżonków. Osoba świadcząca określone usługi profesjonalne nie powinna mieć żadnych oporów przed ujawnieniem jakości swojej pracy – szczególnie gdy nie ma sobie nic do zarzucenia. Jest to w dzisiejszych czasach jeden z aspektów prowadzenia działalności usługowej lub gospodarczej na określonym rynku. Kiedy prosisz o referencje osobę, która ma świadczyć jakieś usługi dla ciebie zaznacz, że wszystkie informacje jakie o niej uzyskasz będą traktowane jako poufne oraz, że zbieranie tych informacji traktujesz jako profesjonalne działanie i staraj się dotrzymać tej obietnicy. Gdy już podejmiesz decyzję skontaktuj się ze „zwycięzcą”, którego wybrałeś a także z tymi, którzy nie spełnili twoich kryteriów informując jakie były przyczyny twojej decyzji, to pozwoli ci wrócić do nich w wypadku gdyby, z róznych powodów nie układała ci się współpraca z wybranym kontrahentem.
Kiedy już zadecydowałeś o wyborze najlepszych kandydatów poproś każdego z nich o wstępną wycenę (estimate). Jeżeli wyceny są bardzo niskie lub bardzo wysokie, powinieneś dojść dlaczego tak się dzieje albo zdecydowć o wyborze pośredniej oferty. Jeżeli oferta jest wyraźnie niska, sprawdź dlaczego tak się dzieje. Wielu kontrahentów świadomie obniża cenę oferty poniżej kosztów aby poźniej, po otrzymaniu kontraktu dodawać ekstra koszty.
Przy wyborze cenowo niskiej oferty dotyczącej budowy np. domu należy zadbać aby w dokumentach ofertowych zawarta była dokładna specyfikacja materiałów, które mają być użyte z określeniem ich gatunku i jakości. Sprawdzaj każdy etap budowy, szczególnie te elemnty, które na dalszych etapach mogą być niewidoczne jak np. ława fundamentowa czy też elementy nośne budynku. Możesz się nawet zdecydować na własnego inspektora, jeżeli uważasz iż sam stempel miejskiego inspektora budowlanego nie jest dla ciebie wystarczający (a zwykle nie jest dopóki ktoś z urzędu nie odwiedzi budowy). Bądź pewny, że kontrakt zawiera klauzule o możliwości zmian w planach tylko po twojej pisemnej zgodzie. Jeżeli się zdarzy, że inspekcja nie może mieć miejsca bo kontrahent to uniemożliwł, natychmiast przerwij budowę i zabroń jakichkolwiek prac do momentu sprawdzenia stanu konstrukcji przez twojego inspektora. Lepiej mieć pare dni opóźnienia niż pęknięty fundament za parę lat. Jeżeli kontrahent robi trudności z powodu opóznienia grożąc nie ukończeniem prac w terminie zażądaj od niego poświadczonego notarialnie oświadcznia, że wszystkie prace przebiegają dokładnie według ustalonej specyfikacji. Reakcja na taką prośbe będzie dla ciebie odpowiedzią czy masz czekać na inspektora czy nie.
Jeżeli praca jaką zamówiłeś wymaga sporej sumy zadatkowania, poproś swój bank o sprawdzenie wiarygodności finansowej twojego usługodawcy. Możesz też zażądać od niego gwarancji finansowych w postaci listu zastawnego (bond) na wypadek gdyby sprawy nie poszły tak jak powinny. List zastawny jest rodzajem ubezpieczenia finansowego przy którym strona trzecia, za ustaloną opłatą gwarantuje, że wypełni zobowiązania strony wykupującej list zastawny wynikające z kontraktu. Jeżeli nie nastąpi wypełnienie zobowiązań suma listu zastawnego podlega konfiskacie od wykupujacego. List zastawny nie jest jednak gwarancją na wykonaną usługę.
Warunki Współpracy.
Różni ludzie mają różne sposoby na osiągnięcie tego samego rezultatu. Częścią twojej decyzji będzie to czy czujesz się komfortowo współpracując z danym usługodawcą. Jedną z takich oznak jest to czy ustalenia jakie poczyniliście we wcześniejszych rozmowach pozostają niezmienione podczas dalszych waszych spotkań. Jeżeli te ustalenia, w miarę prowadzonych rozmów się rozmywają i zmieniaja się w inne, są duże szanse iż dalsza współpraca wyglądać będzie podobnie. Jest to waże z tego względu, że udowodnienie i ekzekwowanie ustnych ustaleń jest bardzo trudne. Ustalenia ustne, które zmieniają swoja postac z biegiem czasu powinny cie powstrzymać od dalszych działań, nawet jeżeli dażysz daną osobę sympatią. Pamietaj iż wiekszość osób pracujących w sektorze usług jest dobrymi sprzedawcami, którzy potrafią zrobić wiele aby ich polubić kiedy trzeba. Ty natomiast potrzebujesz kogoś kto ma osiągnąć pewne określone cele a nie być dla ciebie miłym towarzystwem. Zdecydowanie powinieneś zwrócić uwagę w pierwszej kolejności na fachowość a nie na powierzchowność.
Bardzo ważne jest aby następujące rzeczy znalazły się w umowie jako jej warunki: dokładny zakres pracy jaka ma być wykonana; sposób w jaki będzie wykonywana (np. precyzyjny wykaz etapów prac z datami); data zakończenia pracy (jeżeli data jest bardzo istotna trzeba umieścić wysoką karę finansową za jej przekroczenie); jak i w jakiej formie może być przekazana płatność; kto pokrywa ryzyko start i w jakich okolicznościach; ubezpieczenia; czy nieporozumienia stron rozwiązuje sąd arbitrażowy, mediacja czy jakaś inna forma rozwiązania sporu; jakie procedury obowiązują gdy nastąpi nieprzewidziana sytuacja; co się dzieje gdy praca zostaje zatrzymana z różnych powodów i obowiązki jej dokończenia przejmuje ktoś inny; list zastawny lub rękojma, jeżeli niezbędne.
Przypomnij sobie wszystkie założenia jakie robiłeś, których nie maiłeś okazji wypowiedzieć, spisz je i przedstaw przed ostatecznym ustaleniem kształtu umowy. Poproś aby twój usługodawca zrobił to samo i przejrzyjcie razem swoje listy. Zawsze się okazuje, że zostały jakieś niedopowiedziane rzeczy, na które trzeba zwrócić uwagę. Bądź pewny, że wszystkie założenia jakie wymyślileś były przedyskutowane, a najlepiej gdyby się znalazły w umowie. Jeżeli zlecasz prace budowlane, pamiętaj aby było wiadomo kto dba o wywóz odpadów. Jezeli rozliczasz u kogoś podatki nie zapomnij zapytać co będzie się działo gdy twoje rozliczenie podatkowe poddane zostanie audytowi (urzędowa, szczegółowa kontrola). Bądź pewny, że cena i terminy płatności zostały ustalone. Gdy po zakończeniu pracy pozostaje jakaś część zapłaty do uregulowania jako gwarancja prawidłowo wykonanego zlecenia, musi być ustalone jaki to ma być procent, co oznacza prawidłowe wykonanie pracy, kto jako neutralna strona będzie arbitrem w tej sprawie, czasokres w jakim praca musi być dokończona, kara wyekzekwowana lub natępuje przepadek pozostałości na rzecz zleceniodawcy.
Ponadto, jeżeli po zatwierdzeniu warunków wróci do ciebie napisany kontrakt z dodanymi lub zmienionymi warunkami, nie podpisuj go zanim nie zostanie przedyskutowany każdy z wątpliwych punktów umowy. Jeżeli zostanie ci przedstawiony kontrakt, w którym brakuje głównych punktów umowy jakie były ustalone lub zapisane są inaczej niż uważasz, że było ustalone, nie podpisuj umowy dopóki nie omówisz z drugą stroną braków i zmian w umowie, i nie będziesz w pełni zadowolony z jej kształtu. Jeżeli spisany kontrakt jest różny od tego co ustalaliście z usługodawcą w ustnych rozmowach trzeba zmienić umowę. Jeżeli robicie jakies poprawki na spisanym już dokumencie, dodając lub skreślając jakieś ustępy umowy to przy każdej takiej zmianie muszą widnieć podpisy stron umowy i data. Pamietaj, ustne dyskusje nigdy nie są ważniejsze od spisanego dokumentu. Upewnij się, że spisany kontrakt, który podpisujesz zawiera wszystko co chciałeś aby zawierał.
Zakłada się, że każde spisane porozumienie jest legalnym i dokładnym odzwierciedleniem wszystkich warunków, na które się zgodziłeś w trakcie ustnych negocjacji. Jeżeli to podpisujesz potwierdzasz tym samym, że to wlaśnie spisane porozumienie jest zgodne z wcześniejszymi ustaleniami i wyraża twoją dobrą wolę oraz zdolność kredytową. Nie podpisuj umowy dopóki wszystko to nie jest zgodne z prawdą. Jeżeli jakieś nie przedyskutowane wcześniej warunki znajdą się w przedstawionej ci spisanej umowie, które dają dodatkowe korzyści drugiej stronie, zastanów się poważnie nad zmianą swojego usługodawcy. Zrób tak szczególnie wtedy gdy podejrzewasz, że druga strona umowy nie wyszłaby „na swoje” bez tych dodanych warunków w umowie i, że początkowa oferta była celowo zaniżona by zdobyć kontrakt.
Mówienie o rzeczach, które być może nie są twoją specjalnością wygląda na wtrącanie się do nie swoich spraw, ale zwracanie uwagi na istniejące lub potencjalne problemy w odpowiednim czasie, natychmiast i w sposób grzeczny lecz zdecydowany od samego początku pomoże ustalić właściwy ton dla obopólnie korzystnej dyskusji, unikając konfrontacji i dając podstawy do prawidłowych warunków współpracy. Takie zachowanie pomocne jest także gdy wykonujesz jakąś pracę dla kogoś. Zadawaj pytania, dayskutuj sprawy co do ktorych masz wątpliwości lub się z nimi nie zgadzasz, nie czekaj zbyt długo jeżeli coś wymaga przedyskutowania.
Twój kontrahent z pewnością woli usłyszeć od ciebie o istniejących wątpliwościach wcześniej niż później. Możesz osiągnąć bardziej przyjazne warunki współpracy, sprawy związane z wykonaniem zadania przebiegać będą spokojnie i rezultaty będą bardziej zadawalające zarówno dla ciebie jak i dla twojego kontrahenta jeżeli obaj będziecie się traktować przyjaźnie i dzielić się swoimi obawami w odpowiednim czasie.
Warunki współpracy są ważne gdy poszukujesz przedsiębiorcy budowlanego, lecz jeszcze ważniejsze są gdy w grę wchodzi współpraca z lekarzem, adwokatem czy doradcą finansowym, którym powierzasz bardzo osobiste niekiedy sprawy i powinni oni się cieszyć twoim pełnym zaufaniem.
Istnieje spora różnica pomiędzy profesjonalną poradą a zleceniem. Pamietaj, że ty jestes klientem, tak więc od ciebie zależy ostateczna decyzja czy szukasz zawodowej porady. Jakikolwiek specjalista, próbujący wymusić na tobie jakieś usługi, których nie chcesz może być zgłoszony do swojej organizacji zawodowej lub do władz, które wydają licencje. Jeżeli masz zamiar nie zapłacić za źle wykonaną usługę lub złożyć zażalenia na taką osobę, musisz najpierw wysłac do niej zawiadomienie, że nie jestes zadowolony z jej usług i poinformowac ją dlaczego.
Ponieważ dałeś mu szansę na naprawienie błędu powinno się obyć bez tak drastycznych kroków. Gdy wysyłamy takie zawiadomienie należy to zrobić pocztą rejestrowaną ze zwrotnym poświadczeniem odbioru i zatrzymać zarówno kopie pisma jaki i dowód nadania.
Źle Wykonana Praca.
Dokument taki jak umowa jest bardzo ważny pomieważ pokazuje zamiary i porozumienie pomiędzy stronami, lecz inne dokumenty także mogą się okazać ważne i trzeba je zachowywać przez cały czas trwania porozumienia. Jeżeli musimy coś udowodnić bardzo ważne mogą się okazać takie dokumenty jak dzienne notatki, listy, paragony i rachunki, datowane fotografie, wykazy połączeń telefonicznych, notaki z rozmów oraz wszystko co pokazuje naturę i kierunek obopólnej współpracy. Bardzo ciężko jest zgromadzić niezależne dowody ale każdy dowód jest dobry gdy dochodzimy swoich praw wobec nieuczciwego kontrahenta w sądzie. Oczywiście, gdy sprawy pójdą wyjątkowo źle, dobrze jest zwrócić się do adwokata jak najszybciej i postępować zgodnie z jego zaleceniami.
Jeżeli kogoś zatrudniłeś, prace się rozpoczęły a następnie tempo ich się spowolniło lub prace zostały zatrzymane, twoim obowiązkem jest przekazanie ustnego ostrzeżenia. Jeżeli to nie skutkuje należy wysłać polecony list, który by wyrażał twoje niezadowlenie i prośbę o wyjaśnienie sytuacji. Jeżeli stwierdzasz, że wykonana praca jest do tego stopnia źle wykonana iż nie masz zamiaru za nią zapłacić, musisz się skontaktować z twoim adwokatem, z co najmniej dwóch powodów: 1) aby uzyskać niezależną opinie o zaistniałej sytuacji, 2) aby się zabezpieczyć jeżeli sprawy pójdą tak źle jak myślisz. Zwykle, po konsultacji z adwokatem okazuje się, że można skorzytać z opcji, o której do tej pory nie myślałeś. Pamiętaj jednakże iż rada profesjonalisty jest bardzo ważna, ostateczna jednak decyzja zawsze należy do ciebie. Jesteś ostatecznym sędzią swoich spraw, a co za tym idzie ostatnią instancją decydującą co jest dla ciebie najlepsze.
Opracował: Zbyszek Karas