W środę, 10 września, Narodowy Bank Polski wprowadzi do obiegu nowe monety kolekcjonerskie – srebrną monetę o nominale 10 zł „Brakteat Mieszka III Starego” z serii „Historia monety polskiej” oraz srebrne 50 zł i złote 500 zł z wizerunkiem Ludwika Węgierskiego z serii „Skarby Stanisława Augusta”.
Sztuka mennicza za czasów Mieszka III Starego (1173–1177 i 1181–1202) otwiera nowy okres w dziejach monety polskiej – okres brakteatów, czyli cienkich monet bitych tylko z jednej strony. Do serii obrazującej historię monety polskiej został wybrany brakteat z wyobrażeniem lwa zwróconego w lewo, ale z głową skierowaną do tyłu. W otoku towarzyszy mu napis wyjątkowy ze względu na formę i treść. Hebrajskimi literami zapisano tam bowiem po polsku: „Mieszko król Polski”. Srebrna moneta o nominale 10 zł, zaprojektowana przez Dominikę Karpińską-Kopiec, została wybita w nakładzie do 20 tysięcy sztuk. Jej cena emisyjna wynosi 142 zł.
Natomiast wyjątkowa seria złotych i srebrnych monet kolekcjonerskich o nominałach 500 zł i 50 zł z serii „Skarby Stanisława Augusta” odwzorowuje słynną osiemnastowieczną serię medalierską z wizerunkami królów Polski wykonaną na zlecenie Stanisława Augusta Poniatowskiego. Królewskie medale powstawały w mennicy warszawskiej w latach 1791–1797/1798. Monety emitowane przez Narodowy Bank Polski są wiernymi replikami medali, zachowują średnicę i wysokość reliefu oryginałów. Rewers monety zaprojektowała Anna Wątróbska-Wdowiarska, natomiast awers oraz napisy na rewersie – Urszula Walerzak. Nakład złotej monety o nominale 500 zł z wizerunkiem Ludwika Węgierskiego nie przekroczy 750 sztuk. Jej cena wynosi 11 750 zł. Natomiast moneta srebrna, 50-złotowa, zostanie wyemitowana w nakładzie do 5 tysięcy sztuk i będzie ją można kupić za 730 zł.
Od 10 września monety będzie można kupić we wszystkich oddziałach okręgowych NBP. Sprzedaż monet kolekcjonerskich emitowanych przez NBP prowadzona jest również w sklepie internetowym pod adresem: www.kolekcjoner.nbp.pl
Kolejna emisja monet kolekcjonerskich NBP zaplanowana jest na 2 października. Tego dnia Narodowy Bank Polski planuje wprowadzenie do obiegu monet o nominałach 200 zł oraz 10 zł upamiętniających 150. rocznicę urodzin Stefana Żeromskiego.
Narodowy Bank Polski ma wyłączne prawo do emitowania monet i banknotów w Polsce. Wszystkie znaki pieniężne emitowane przez NBP – w tym kolekcjonerskie – są prawnym środkiem płatniczym w Polsce. Więcej informacji na temat emisji wartości kolekcjonerskich NBP znajduje się na stronie internetowej NBP oraz w folderze „Monety okolicznościowe NBP”.
***
Wyjątkowa seria złotych i srebrnych monet kolekcjonerskich o nominałach 500 zł i 50 zł – „Skarby Stanisława Augusta” – odwzorowuje słynną osiemnastowieczną serię medalierską z wizerunkami królów Polski wykonaną na zlecenie Stanisława Augusta Poniatowskiego. Królewskie medale powstawały w mennicy warszawskiej w latach 1791–1797/1798. Ich twórcami byli dwaj wybitni medalierzy Jan Filip Holzhaeusser i Jan Jakub Reichel. Medale były wzorowane na portretach namalowanych w latach 1768–1771 przez Marcella Bacciarellego do Pokoju Marmurowego w Zamku Królewskim w Warszawie. Monety emitowane przez Narodowy Bank Polski są wiernymi replikami medali, zachowują średnicę i wysokość reliefu oryginałów. Dotyczy to portretów królewskich prezentowanych na rewersach monet. Odwrotne strony medali z życiorysami królów, umieszczone na awersach monet, zostały pomniejszone, ponieważ towarzyszy im otok z nazwą państwa, godłem Rzeczypospolitej, nominałem oraz rokiem emisji. Życiorysy monarchów, jak również napisy na awersach medali towarzyszące portretom władców, zredagowane są po łacinie. Ostatecznej redakcji tych tekstów dokonał zapewne sam król Stanisław August. Poczet królów polskich wykonany na zlecenie Stanisława Augusta Poniatowskiego składał się z wizerunków 23 monarchów. Był tu o jeden portret królewski więcej niż na obrazach Bacciarellego, którego cykl obejmuje 22 obrazy. Dodatkowy portret Stanisława Leszczyńskiego, umieszczony na medalu, powstał najprawdopodobniej na podstawie obrazu Jana Bogumiła Plerscha. (na podst. oprac. prof. Stanisława Suchodolskiego)
Mennictwo Mieszka III Starego (1173–1177 i 1181–1202) otwiera nowy okres w dziejach monety polskiej – okres brakteatów, czyli cienkich monet bitych tylko z jednej strony. Zastąpiły one cięższe, dwustronne denary, które były do tej pory w obiegu. Jednocześnie obserwujemy znaczne zwiększenie liczby typów monet. Mieszkowi III przypisuje się ich ponad 50. Na monetach tych widnieją różne przedstawienia księcia, św. Wojciecha, zwierząt – prawdziwych i fantastycznych. Znane są też monety, na których nie ma żadnych wizerunków, a występują wyłącznie napisy. Napisy na monetach Mieszkowych są nie tylko po łacinie, ale również w języku hebrajskim. Zjawisko to tłumaczy się zatrudnianiem w mennicach Żydów, a nawet dzierżawieniem przez nich dochodów menniczych. Do serii obrazującej historię monety polskiej został wybrany brakteat z wyobrażeniem lwa zwróconego w lewo, ale z głową skierowaną do tyłu. W otoku towarzyszy mu napis ze względu na formę i treść zupełnie wyjątkowy. Hebrajskimi literami zapisano tam bowiem po polsku: „Mieszko król Polski”. Ponieważ jednak Mieszko, jak wiadomo, nie nosił korony, nazwanie go królem oznacza tylko, że w oczach żydowskich mincerzy był władcą potężnym, przewyższającym znaczeniem drobnych książąt dzielnicowych. W tym kontekście możemy się domyślać, że lew – król zwierząt – personifikował samego Mieszka. Do lwa z brakteatu Mieszka nawiązuje wizerunek lwa zaczerpnięty z obramowania Drzwi Gnieźnieńskich. Natomiast na drugiej stronie monety widzimy scenę wzorowaną na patenie ofiarowanej przez Mieszka III klasztorowi cystersów w Lądzie. Wyobrażono tu księcia donatora (z lewej strony), św. Mikołaja – patrona klasztoru (po środku)i opata Szymona (z prawej strony). (na podst. oprac. Tomasza Bylickiego, starszego kustosza w Muzeum Historycznym m. st. Warszawy)
Monika Mularz-Dobrowolska | Samodzielne Stanowisko ds. Komunikacji Społecznej
tel. +48 22 18 17 238 , kom. +48 693 400 621
monika.mularz-dobrowolska@nbp.
Narodowy Bank Polski
Oddział Okręgowy w Rzeszowie
ul. 3 Maja 12
35-959 Rzeszów
Dbamy o wartość pieniądza