17 września czeka nas w Chicago wielkie wydarzenie jakim będzie otwarcie wystawy “The World Knew: Jan Karski’s Mission for Humanity”, która będzie eksponowana w Illinois Holocaust Museum and Education Center w Skokie.
Postaci Jana Karskiego* nie trzeba Polakom przypominać, to jeden z naszych największych bohaterów czasów II wojny światowej. Dobrze więc się stało, że teraz jego heroiczne czyny poznają Amerykanie, a czasu będą mieli sporo bo ekspozycja będzie dostępna do końca roku. – Jan Karski nie chciał być obojętny wobec niesprawiedliwości wokół niego – powiedziała o członku polskiego podziemia, który ryzykował swoje życie by zawiadomić aliantów o straszliwym Holokauście, który miał miejsce m.in. na polskich ziemiach Arielle Weininger – kurator muzealnego działu kolekcji i wystaw. – Jego odważne wysiłki są podobne do misji naszego muzeum, też chcemy zwalczać nienawiść, uprzedzenia i obojętność. Cieszymy się mogąc zaprezentować Amerykanom dokonania wielkiego Jana Karskiego w rocznicę stulecia jego urodzin – dodała Weininger.
Wystawa „Świat wiedział” zadebiutowała w styczniu ub. roku w ONZ podczas Tygodnia Pamięci o Holokauście, by następnie w wielojęzykowej wersji zaprezentować bohaterstwo jednego z najbardziej niedocenionych w historii Polaków m.in. w Izraelu, Kanadzie, Parlamencie Europejskim. Jan Karski Polak z urodzenia był także naturalizowanym Amerykaninem, Izrael nadał mu obywatelstwo honorowe. – Jesteśmy zadowoleni ze współpracy z Muzeum Holocaustu w Skokie podczas przygotowań tej ważnej wystawy – powiedziała Wanda Urbańska, prezeska Fundacji Jana Karskiego. – Wszyscy, którzy ją zobaczą będą zainspirowani spuścizną Karskiego, jego odwagą determinacją do wypowiadania się w imieniu ofiar Zagłady w okupowanej Polsce. Słowa Urbańskiej potwierdził Jan Rojek z Fundacji Karskiego: – Naszym celem jest by każdy uczeń w Illinois i w całych Stanach Zjednoczonych dowiedział się o Janie Karskim i jego ogromnych dla świata zasługach.
Wystawa znakomicie pokazuje działalność „Kuriera z Warszawy”, tę dyplomatyczną i tajną, konspiracyjną, pokazuje jego genialną pamięć i desperację w działaniach. Mnóstwo jest dokumentów źródłowych, zdjęć i filmów pokazujących próbę dialogu z przeszłością mających na celu zapobieganiu ludobójstwa w przyszłości. Do eksponowania wystawy w Chicago walnie przyczyniły się także: Crain-Maling Foundation, National Endowment for Humanities, Catholic Theological Union’s Cardinal Bernardin Center, Muzeum Historii Polski, polskie MSZ i Konsulat RP w Chicago.
* Jan Karski – polski dyplomata i oficer Polskiego Podziemia podczas II wojny światowej. Naprawdę nazywał się Jan Romuald Kozielewski, najczęściej używał pseudonimu Witold. Był pierwszym naocznym świadkiem Zagłady na okupowanych ziemiach polskich, który złożył wolnemu światu raport o niej, nawołując Aliantów do podjęcia interwencji. Słowami Jana Karskiego okupowana Polska zaalarmowała świat o eksterminacji Żydów przez nazistowskie Niemcy. Jan Karski jest autorem książki „Tajne Państwo – Historia Polskiego Podziemia” – przejmującego zapisu doświadczeń Jana Karskiego oraz jego prób powstrzymania Zagłady. Po wojnie, Jan Karski wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie na Uniwersytecie Georgetown w Waszyngtonie uzyskał stopień doktora i wykładał na Wydziale Służby Zagranicznej. Za swoje bohaterstwo i postawę wobec niemieckiego okupanta został pośmiertnie uhonorowany przez prezydenta Baracka Obamę Medalem Wolności – najwyższym cywilnym odznaczeniem w USA. Za wysiłki na rzecz ratowania Żydów od Zagłady, Jan Karski otrzymał w imieniu państwa Izrael tytuł Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata. Jan Karski zmarł w 2000 roku.
Tekst i zdjęcie
Sławomir Sobczak
meritum.us