Witam ponownie. Dziękuję za zainteresowanie moim pierwszym artykułem i od razu przechodzę do dzisiejszego tematu. Dziś, zgodnie z zapowiedzią, napiszę co robić, kiedy Wasze dziecko zagorączkuje.
Na początku chcę uspokoić. Większość chorób gorączkowych u dzieci to choroby łagodne, z reguły wywołane wirusami (wirusówki), nie wymagające leczenia antybiotykami i ustępujące po kilku lub kilkunastu dniach. W przeważającej części tych chorób gorączka pomaga dziecku w zwalczeniu choroby, poprzez uruchomienie różnorodnych mechanizmów obronnych. Koncentrowanie się na samym zwalczaniu gorączki (szczególnie, gdy ta nie powoduje nadmiernego dyskomfortu) przeszkadza organizmowi dziecka w walce z infekcją.
Zanim przejdę do dalszej części chcę, dla wzajemnego zrozumienia i popatrzenia z dystansu na gorączkę u dzieci, przedstawić poniższe definicje gorączki, doskonale wiedząc, że niektórzy z Czytelników będą nieco zaskoczeni:
Gorączka Wysokość Komentarz
niska 100-102F (37.8-39C) korzystna;
łagodna 102-104F (39-40C) ciągle korzystna
średnia 104-105F (40-40.6C) powoduje złe samopoczucie ale jest nieszkodliwa
wysoka +105F (+40.6C) wyższe ryzyko zakażeń bakteryjnych
bardzo wysoka +106F (+41.1C) należy dążyć do jej obniżenia
niebezpieczna +108F (+42.3C) może prowadzić do uszkodzenia mózgu
Wiem jak trudno powstrzymać się przed podaniem Tylenolu, Motrinu czy innych preparatów, gdy dziecko gorączkuje i nie zamierzam nikogo za to krytykować. Chcę jednak abyście Państwo wiedzieli, że dopiero gorączka powyżej 108F (+42.3C) może być sama z siebie (niezależnie przez co jest wywołana) niebezpieczna.
A teraz co robić, gdy dziecko zagorączkuje?
Powinno się wtedy:
• podawać do picia ZIMNE płyny (proszę nie bać się, że dziecko zachoruje na „gardło”) w nieograniczonej ilości (ułatwiają one oddawanie ciepła przez skórę)
• ubierać dziecko w jednowarstwowe lekkie ubranka, a do snu przykrywać jednym lekkim kocem (unikać szczelnego zawijania niemowląt, ponieważ przegrzane nie mogą się odkryć)
• powyższe postępowanie powinno całkowicie wystarczyć dla leczenia gorączek 100-102F (37.8 – 39C). Leki przeciwgorączkowe są z reguły niepotrzebne.
Leki przeciwgorączkowe:
• powinny być stosowane jeśli gorączka powoduje złe samopoczucie (dyskomfort) a to z reguły zdarza się przy gorączce powyżej 102F (39C).
• można stosować acetaminophen (np. Tylenol) lub ibuprofen (np. Motrin, Advil) sprawdzając dawkę na opakowaniu.
• celem nie jest „zbicie” gorączki do normalnej ale obniżenie jej do poziomu, który nie powoduje dyskomfortu. Należy pamiętać, że leki przeciwgorączkowe obniżają gorączkę z reguły o 2-3F (1-1.5C)
• należy raczej unikać podawania dzieciom aspiryny (szczególnie w takich chorobach wirusowych jak grypa czy ospa wietrzna)
• należy unikać naprzemiennego podawania Tylenolu i ibuprofenu ponieważ nie ma to uzasadnienia.
• BARDZO WAŻNE! Przedawkowanie czy to acetaminophenu (Tylenol) czy ibuprofenu (np. Motrin) może być bardzo groźne. Tylenol uszkadza wątrobę a ibuprofen nerki. Często do przedawkowania dochodzi bo rodzice podają preparaty o różnych nazwach, których skład chemiczny jest ten sam. Proszę czytać skład leków sprzedawanych bez recepty!
Ochładzanie (kąpiel w letniej wodzie lub przy użyciu gąbki – tzw. sponging)
• może być opcjonalnie zastosowane w przypadku wysokiej gorączki (+104F – 40C) ale nie jest konieczne. Ja sam bardzo ten sposób polecam bo pozwala on na przedłużenie działania leków przeciwgorączkowych i rzadsze ich podawanie.
• większość lekarzy zaleca najpierw podać lek przeciwgorączkowy, a gdy jego działanie nie jest wystarczające polecają oni ochładzanie. Ja uważam, że nie ma przeciwwskazań do rozpoczęcia od ochładzania.
• jak to zrobić:
* kąpiel – zanurzyć dziecko w wodzie o temperaturze jego ciała (np. 39-40C) (potrzebny jest termometr do zmierzenia temperatury wody) a potem delikatnie obniżyć temperaturę wody o 2-3 C. Dziecko powinno pozostać w wodzie przez 10-15 minut.
* gąbka (sponging) – proszę użyć letniej wody (85-90F – 29.5-32C). Nie używać alkoholu! Gąbkowanie (to chyba neologizm) powinno trwać 20-30 minut. Należy je przerwać (podobnie jak kąpiel) gdy dziecko zaczyna mieć dreszcze lub jest mu zimno.
Większość gorączek związanych z infekcjami wirusowymi (tzw. przeziębieniami, choć bardzo nie lubię tej nazwy) trwa 2-3 dni i falują one pomiędzy 101-104F (38.4-40C).
I na koniec kilka wskazówek, kiedy dla dziecka z gorączką szukać porady lekarskiej i jak szybko:
DZWOŃ 911:
• Gdy dziecko nie rusza się lub jest bardzo słabe
• Gdy ma trudności z oddychaniem i sine usta
• Gdy zauważysz krwotoczną wysypkę na skórze (plamki koloru krwi na skórze)
Dzwoń do swojego lekarza lub idź do ER gdy dziecko:
• bardzo źle wygląda lub jego zachowanie jest bardzo niepokojące
• trudno je obudzić
• ma problemy z oddychaniem
• ma duże problemy z przełykaniem płynów lub śliny
• jest zmieszane (nie wie co się wokół niego dzieje), ma sztywny kark lub u niemowląt tętniące ciemiączko
• ma drgawki występujące z gorączką
• młodsze niż 12 tygodni ma gorączkę powyżej 100.4F (38C) mierzoną w odbycie. Nie podawaj leków przeciwgorączkowych zanim dziecka nie zobaczy lekarz
• ma powyżej 104F (40C) i nie obniża się ona po lekach przeciwgorączkowych w ciągu 2 godzin
• jest bardzo drażliwe (nieukojony płacz lub płacz przy każdym dotknięciu lub ruchu)
• nie rusza normalnie ręką lub nogą a próba poruszenia powoduje ból
• ma objawy odwodnienia (suche usta i język, brak oddania moczu przez 8 godzin)
• odczuwa ból, pieczenie przy oddawaniu moczu
• cierpi na przewlekłą chorobę powodującą obniżenie odporności
Kończąc chcę jeszcze raz podkreślić, że większość chorób gorączkowych występujących u naszych milusińskich to choroby łagodne, samoistnie ustępujące i wymagające jedynie postępowania wspomagającego oraz czasem kilku dawek leków przeciwgorączkowych.
Marian Ołpiński, MD, PhD – Pediatra
Chcę również poinformować, że od 3 listopada 2011 zaczynam przyjmować pacjentów w Polskiej Przychodni Rodzinnej, roku w dwóch lokalizacjach:
Alexian Brother’s Hospital (Wimmer Building) – 800 W. Biesterfield Rd, Elk Grove Village, IL 60007
Phone: 847-593-6600
Advocate Lutheran General Hospital – 1875 Dempster St., Park Ridge, IL 60068
Phone: 847-823-8800